Lời khen cao quý nhất dành cho Brooks Koepka là những tuyên bố mà nếu đến từ người khác sẽ bị coi là khoác lác, thì khi anh nói ra lại được chấp nhận như chân lý không thể chối cãi. Điều này được minh chứng rõ nhất tại PGA Championship 2019 ở Bethpage Black, nơi Koepka giành danh hiệu major thứ tư. Khi được hỏi về quan điểm cho rằng các giải major thực ra dễ thắng hơn - một ý kiến trái ngược hoàn toàn với quan niệm truyền thống trong làng golf - Koepka không ngần ngại:

"Có 156 tay golf tham dự, bạn sẽ thấy ít nhất 80 người chắc chắn thua tôi. Khoảng một nửa số còn lại sẽ thi đấu không tốt, vậy là chỉ còn khoảng 35 người. Trong số đó, áp lực sẽ khiến nhiều người gục ngã. Cuối cùng, bạn chỉ phải đánh bại vài người thực sự nguy hiểm."

Thống kê đã chứng minh phương pháp luận của Koepka, và 6 năm sau càng củng cố luận điểm của anh. Nhưng nghịch lý nằm ở nguồn gốc thành công của anh - Koepka hoàn toàn đúng, nhưng vì những lý do khác xa so với cách anh diễn giải.

PGA Championship, giải đấu sẽ diễn ra tuần tới tại Quail Hollow, từng nổi tiếng với những nhà vô địch chân đất - vừa là nét quyến rũ riêng, vừa khiến nó trở thành "con riêng" trong bộ tứ major. Nhưng định nghĩa đó đã lỗi thời; suốt gần 15 năm, chiếc cúp Wanamaker gần như chỉ thuộc về những tài năng đỉnh cao. Ngoại lệ duy nhất là Phil Mickelson, hạng 115 bảng xếp hạng thế giới trước chiến thắng ở Kiawah Island - dù cần ghi chú rằng ông là huyền thoại sẵn có.

Phil Mickelson vô địch PGA Championship 2021. Ảnh: GettyImages

Đáng chú ý, hiện tượng này không chỉ giới hạn ở PGA Championship. Golf đã bước vào kỷ nguyên nơi các giải major trở thành sân chơi độc quyền của giới tinh hoa. Phân tích các nhà vô địch major từ 1995 đến nay cho thấy một xu hướng rõ rệt: Thứ hạng trung bình của nhà vô địch tại cả bốn major đã giảm xuống mức thấp kỷ lục. Khi chia khoảng thời gian 30 năm thành các giai đoạn 10 năm - sử dụng dữ liệu OWGR (1995-2022) và Data Golf (thời LIV Golf) - những con số kể một câu chuyện không thể nhầm lẫn:

1995-2004: Masters 13.1; PGA 36.3; U.S. Open 23.6; Open Championship 74.4
2005-2014: Masters 23.2; PGA 26.5; U.S. Open 30.2; Open Championship 27.7
2015-2025: Masters 8.3; PGA 25.4; U.S. Open 17.1; Open Championship 13.7

13 năm qua, chỉ hai tay golf ngoài top 40 thế giới vô địch major - Mickelson (2021) và Jimmy Walker (hạng 48 tại PGA Championship 2016). Mở rộng tiêu chí ra top 30 cũng chỉ bổ sung thêm ba cái tên: Shane Lowry (hạng 33 - Open 2019), Koepka (hạng 38 - PGA 2023) và Wyndham Clark (hạng 32 - U.S. Open 2023). Những con số này trở nên kinh ngạc khi so với các thập niên trước: giai đoạn 2005-2014 có 10 nhà vô địch ngoài top 40, còn 1995-2004 có tới 12 trường hợp.

Hơn thế, những "kẻ ngoài cuộc" thời trước không đơn thuần là tay golf có tiếng tạm sa sút - họ thực sự là những kẻ yếu thế. Từ 1995-2014, 12 tay golf hạng 69 trở lên đã lên ngôi major, bao gồm những chiến thắng định nghĩa cụm từ "nghịch cảnh": Y.E. Yang (hạng 110) hạ gục Tiger Woods; Darren Clarke (hạng 111) toại nguyện ở Royal St. George's; Paul Lawrie (hạng 159) nhân cơ hội Jean van de Velde sụp đổ ở Carnoustie; Shaun Micheel (hạng 169) từ lính mới thành ngôi sao ở Oak Hill; và đặc biệt nhất, Ben Curtis (hạng 369) - kẻ vô danh đoạt cúp vàng Open Championship.

Ben Curtis vô địch The Open 2003 khi xếp hạng 369 thế giới. Ảnh: GettyImages

Sự thay đổi này không chỉ nằm ở những người nâng cúp. Bảng xếp hạng cũng chứng kiến sự chuyển dịch tương tự, khi thứ hạng trung bình của top 3 tại tất cả major cho thấy sự tập trung tài năng vào giới tinh hoa:

1995-2004: Masters 17.9; PGA 42.3; U.S. Open 29.9; Open Championship 59.2
2005-2014: Masters 31.8; PGA 36.2; U.S. Open 72.3; Open Championship 77.2
2015-2025: Masters 16.8; PGA 30.8; U.S. Open 18.9; Open Championship 22.5

Không ngẫu nhiên khi Masters có thứ hạng trung bình thấp nhất - hệ quả của việc chỉ mời những tay golf ưu tú. Nhưng đáng ngạc nhiên là Open Championship, vốn được cho là thiên về kinh nghiệm chinh phục những sân links đầy gió và fairway gập ghềnh.

Câu hỏi đặt ra là: Điều gì đã biến các giải major từ bệ phóng cho kẻ yếu thế thành sân khấu của những ngôi sao hàng đầu?

Một số giả thuyết được đưa ra: Làn sóng tài năng golf chuyên nghiệp ngày càng sâu, công nghệ trang bị thu hẹp khoảng cách giữa các tay golf. Nhưng những lý giải này mâu thuẫn với thực tế - nếu sân chơi thực sự cân bằng, chúng ta sẽ chứng kiến nhiều bất ngờ hơn ở major, không phải ít đi. Một giả thuyết khác cho rằng cách thiết lập sân major khác biệt so với giải thường, nhưng lập luận này sụp đổ khi hầu hết địa điểm major luân phiên hàng năm (trừ Augusta National), mỗi nơi có thách thức riêng lẽ ra phải tạo ra nhiều biến số hơn.

Tuy nhiên, dữ liệu cho thấy hai xu hướng rõ ràng. Thứ nhất, các nhà vô địch major ngày nay trẻ hơn hẳn thế hệ trước:

1995-2004: Masters 32.9; PGA 32.6; U.S. Open 32.4; Open Championship 32.0
2005-2014: Masters 32.7; PGA 29.5; U.S. Open 30.2; Open Championship 34.7
2015-2025: Masters 29.8; PGA 31.0; U.S. Open 28.1; Open Championship 31.9

Nếu loại trừ Mickelson, tuổi trung bình nhà vô địch PGA Championship giảm xuống còn 28.8 - phản ánh xu hướng giải này trở thành sân chơi của những ngôi sao trẻ thay vì các bậc lão làng.

Xu hướng trẻ hóa tương quan với yếu tố thứ hai: sự dịch chuyển sang lối chơi tối ưu hóa cú drive. Dữ liệu strokes-gained (lợi thế từng cú đánh) trong 20 năm qua cho thấy những tay golf yếu thế ở tee box (không chỉ về khoảng cách mà cả hiệu suất tổng thể) gần như biến mất khỏi top major. Tiến sĩ Alex Ehlert - nhà nghiên cứu golf tại Bắc Carolina - chứng minh tốc độ swing trung bình và tối thiểu đã tăng đều trong 20 năm liên tiếp ở làng golf chuyên nghiệp.

Kết luận không thể chối cãi: Trong kỷ nguyên golf đề cao sức mạnh, những ai không tạo được tốc độ đầu gậy đủ lớn sẽ chịu bất lợi khổng lồ. Và thường thì - ngoại trừ John Daly - những "Lọ Lem" của làng golf thường là những tay đánh ngắn.

Không có nghĩa là golf phản đối điều này. Tinh thần thể thao nằm ở sự bất ngờ - bất kỳ ai cũng có thể thắng vào ngày đẹp trời. Nhưng golf chuyên nghiệp lại dị ứng với những kẻ yếu thế. Khác với các môn thể thao khác tôn vinh những câu chuyện cổ tích, bộ máy quyền lực golf (các tổ chức quản lý, đài truyền hình, thậm chí khán giả) lại khước từ những nhân vật bình thường vươn lên, đặc biệt ở sự kiện lớn. Thay vào đó, cỗ máy này đòi hỏi sự thống trị dễ đoán của các ngôi sao. Nghịch lý thay, một môn thể thao xây dựng trên lý tưởng trọng dụng nhân tài giờ đây lại trở thành cuộc cạnh tranh phân tầng khắc nghiệt nhất.

Quail Hollow có lẽ là pháo đài kiên cố nhất chống lại những giấc mơ golf, với thiết kế sân rộng tưởng thưởng sức mạnh và trừng phạt kẻ yếu - đúng lý do Rory McIlroy thống trị nơi đây tới 4 lần. Dù toán học đơn giản khẳng định hệ thống phân cấp golf rồi sẽ bị phá vỡ bởi một "Lọ Lem", nhưng việc PGA Championship 2025 diễn ra tại đây gần như đảm bảo điều đó sẽ không xảy ra. Nhận định sắc lạnh của Koepka đã thành lời tiên tri: Giải major thời hiện đại không còn là cuộc thi đấu, mà là hệ thống lọc chỉ để lại tầng lớp quý tộc đích thực của làng golf.

GolfEdit.com